منابع آبی به ویژه در مناطق گرم و خشک برای جوامع بسیار مهم است. گاهی اوقات سیستمهای انتقال آب قدیمی باعث هدر رفت آب به صورتهای مختلف از جمله نشت میشوند. از این روی نهادهای متولی این بخش همواره در تلاشند تا با استفاده از فناوریهای روز دنیا از هدر رفت آب جلوگیری کنند. به عنوان مثال اداره برق و آب دبی[۱] (DEWA) برای پیشبینی آینده، برنامهریزی علمی صحیح و عملکرد یکپارچه، سریع و مؤثر شبکه هوشمند به جدیدترین فناوریها متکی است. این فناوریها شامل هوش مصنوعی، هواپیماهای بدون سرنشین، فناوری بلاک چین، اینترنت اشیا (IoT)، توپهای هوشمند و سایر فناوریهای روز دنیا و کاربست آنها در حوزه آب و برق است. DEWA شبکه آب در دبی را به صورت شبانه روزی از راه دور با استفاده از سیستمهای کنترل نظارت و جمعآوری دادهها[۲] (SCADA) نظارت و کنترل میکند. در سال ۲۰۲۳، DEWA فاز سوم سیستمهای SCADA خود را راه اندازی کرد. این بخشی از تلاشهای DEWA برای دستیابی به تحول دیجیتال با استفاده از فناوری عملیاتی پیشرفته است.
فناوری توپ هوشمند[۳] یکی از فناوریهای نوینی است که DEWA از آن برای شناسایی نشتهایی استفاده میکند که تشخیص آنها با استفاده از روشهای سنتی دشوار است. بررسیهای DEWA نشان میدهد که بهکارگیری این فناوری توانسته در حدود ۹۲۰ هزار مترمکعب آب و ۶۶/۹ میلیون درهم (حدود ۶۳/۲ میلیون دلار) در سال ۲۰۲۳ صرفهجویی کند. توپ هوشمند از یک کره با قطر کوچک و حسگر صوتی بسیار حساس تشکیل شده است که در شبکه با جریان آب و با سرعت حدود ۳ کیلومتر در ساعت حرکت میکند و فرکانسهای صوتی ناشی از نشتی را تشخیص داده و ثبت مینماید. پس از پایان مأموریت توپ هوشمند، دادههای جمعآوری شده توسط نرمافزار با استفاده از الگوریتمهای ریاضی تحلیل شده و مکان دقیق نشتیها شناسایی میشود. توپ هوشمند میتواند بیش از ۳۵ کیلومتر از شبکه را در یک روز، بدون تأثیر بر جریان آب بررسی کند.
از زمان استفاده از آن در آوریل ۲۰۲۱ تا پایان سال ۲۰۲۳، توپ هوشمند توانسته است ۸۱ نشتی را در شبکه انتقال آب دبی شناسایی کند. این فناوری هزینههای عملیاتی را کاهش میدهد زیرا قبل از اینکه اندازه ترکهای کوچک در خطوط لوله افزایش یابد و باعث هدر رفتن بیشتر آب شود، نشتی را اعلام میکند[۴].
[۱] Dubai Electricity and Water Authority
[۲] Supervisory Control and Data Acquisition
[۳] Smart Ball
[۴] https://mediaoffice.ae/en/news/2024/January/18-01/DEWA-Smart-Ball-technology-saves